Nguyên tắc kế toán giao dịch hợp đồng hợp tác kinh doanh (Phần 6)

Cập nhật mới nhất 18/11/2025 by admin

Nội dung dưới đây là phần tiếp nối của Phần 5 – Hướng dẫn phương pháp kế toán hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) theo hình thức hoạt động kinh doanh đồng kiểm soát theo khoản 3 Điều 44 Thông tư 200/2014/TT-BTC.

3.4. Kế toán trong trường hợp hợp đồng hợp tác kinh doanh chia sản phẩm

– Khi nhận sản phẩm được chia từ hợp đồng liên doanh nhập kho, căn cứ vào phiếu giao nhận sản phẩm từ hợp đồng, phiếu nhập kho và các chứng từ liên quan, ghi:

Nợ tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu (nếu sản phẩm được chia chưa phải là thành phẩm cuối cùng)

Nợ tài khoản 155 – Thành phẩm (nếu sản phẩm được chia là thành phẩm)

Nợ tài khoản 157 – Hàng gửi đi bán (nếu gửi sản phẩm được chia đem đi bán ngay không qua kho)

Có tài khoản 154 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang (gồm chi phí phát sinh riêng và chi phí chung mà mỗi bên tham gia liên doanh phải gánh chịu) (chi tiết cho hợp đồng liên doanh).

– Khi nhận sản phẩm được chia từ hợp đồng và đưa vào sử dụng ngay cho sản xuất sản phẩm khác, căn cứ vào phiếu giao nhận sản phẩm từ hợp đồng và các chứng từ liên quan, ghi:

Nợ tài khoản 621 – Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp

Có tài khoản 154 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang (gồm chi phí phát sinh riêng và chi phí chung mà mỗi bên tham gia liên doanh phải gánh chịu) (chi tiết cho hợp đồng liên doanh).

– Trường hợp hợp đồng liên doanh quy định không chia sản phẩm mà giao cho một bên bán ra ngoài, sau khi phát hành hóa đơn cho bên bán sản phẩm, kết chuyển chi phí phát sinh riêng và chi phí chung mà mỗi bên tham gia liên doanh phải gánh chịu vào giá vốn hàng bán, ghi:

Nợ tài khoản 632 – Giá vốn hàng bán

Có tài khoản 154 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang (gồm chi phí phát sinh riêng và chi phí chung mà mỗi bên tham gia liên doanh phải gánh chịu) (chi tiết cho hợp đồng liên doanh).

3.5. Kế toán doanh thu bán sản phẩm khi một bên liên doanh bán hộ hàng hóa và chia doanh thu

Kế toán doanh thu bán sản phẩm trong trường hợp một bên tham gia liên doanh bán hộ hàng hóa và chia doanh thu cho các đối tác khác như sau:

3.5.1. Kế toán ở bên bán sản phẩm

– Khi bán sản phẩm theo quy định của hợp đồng, bên bán phải phát hành hóa đơn cho toàn bộ sản phẩm bán ra, đồng thời phản ánh tổng số tiền bán sản phẩm của hoạt động liên doanh, ghi:

Nợ các tài khoản 111, 112, 131,…

Có tài khoản 338 – Phải trả, phải nộp khác (chi tiết hợp đồng liên doanh)

Có tài khoản 3331 – Thuế giá trị gia tăng phải nộp (nếu có).

– Căn cứ vào quy định của hợp đồng liên doanh và Bảng phân bổ doanh thu, phản ánh doanh thu tương ứng với lợi ích của bên tham gia liên doanh được hưởng, ghi:

Nợ tài khoản 338 – Phải trả, phải nộp khác (chi tiết cho hợp đồng liên doanh)

Có tài khoản 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (lợi ích mà bên bán được hưởng theo thỏa thuận trong hợp đồng).

– Sau khi đối chiếu chi phí phát sinh chung mỗi bên phải gánh chịu và doanh thu chia cho các bên theo hợp đồng, kế toán bù trừ khoản phải thu khác và phải trả khác (chi tiết cho từng bên tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh), ghi:

Nợ tài khoản 338 – Phải trả, phải nộp khác

Có tài khoản 138 – Phải thu khác.

– Khi thanh toán tiền bán sản phẩm do bên đối tác tham gia liên doanh không bán sản phẩm được hưởng, ghi:

Nợ tài khoản 338 – Phải trả, phải nộp khác (từng đối tác tham gia liên doanh)

Có các tài khoản 111, 112,…

3.5.2. Kế toán ở bên không bán sản phẩm
– Bên liên doanh không tham gia bán sản phẩm của liên doanh, căn cứ vào bảng phân bổ doanh thu đã được các bên tham gia liên doanh xác nhận và chứng từ có liên quan do bên bán sản phẩm cung cấp, lập hóa đơn cho bên bán sản phẩm theo số doanh thu mà mình được hưởng, ghi:

Nợ tài khoản 138 – Phải thu khác (bao gồm cả thuế giá trị gia tăng nếu chia cả thuế giá trị gia tăng đầu ra, chi tiết cho đối tác tham gia liên doanh bán sản phẩm)

Có tài khoản 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (chi tiết cho hợp đồng liên doanh và theo số tiền được chia)

Có tài khoản 3331 – Thuế giá trị gia tăng phải nộp (nếu chia thuế giá trị gia tăng đầu ra).

– Khi bên đối tác tham gia liên doanh thanh toán tiền bán sản phẩm, căn cứ vào số tiền thực nhận, ghi:

Nợ các tài khoản 111, 112,… (số tiền do đối tác trong hợp đồng chuyển trả)

Có tài khoản 138 – Phải thu khác (chi tiết từng bên bán sản phẩm).

=> Xem tiếp phần 7