Biện pháp chống chuyển giá ở Việt Nam

Cập nhật mới nhất 06/10/2025 by admin

Chuyển giá từ lâu đã trở thành thách thức lớn đối với hệ thống thuế Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp FDI ngày càng mở rộng hoạt động. Để kiểm soát, Nhà nước đã triển khai hàng loạt biện pháp như hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường thanh tra, áp dụng nguyên tắc giá thị trường, nâng cao năng lực cán bộ thuế và đẩy mạnh hợp tác quốc tế. Trong đó, cơ chế APA (thỏa thuận trước về giá) được xem là công cụ hiện đại giúp doanh nghiệp minh bạch và giảm thiểu rủi ro pháp lý.

Biện pháp chống chuyển giá ở Việt Nam

Khung pháp lý chống chuyển giá tại Việt Nam

Việt Nam đã xây dựng một hệ thống pháp lý tương đối hoàn chỉnh nhằm kiểm soát hoạt động chuyển giá, đặc biệt từ khi Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 có hiệu lực. Luật này lần đầu tiên đưa ra quy định rõ ràng về nguyên tắc quản lý thuế đối với người nộp thuế có giao dịch liên kết, yêu cầu doanh nghiệp phải tuân thủ nguyên tắc giá thị trường (Arm’s Length Principle) khi thực hiện các giao dịch liên kết.

Tiếp đó, Nghị định 132/2020/NĐ-CP đã cụ thể hóa các quy định về:

• Nguyên tắc và phương pháp xác định giá giao dịch liên kết.
• Nghĩa vụ lập và lưu giữ Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết (Local file, Master file, CbCR).
• Trách nhiệm báo cáo thông tin giao dịch liên kết trong tờ khai quyết toán thuế TNDN hằng năm.

Ngoài ra, nghị định cũng quy định quyền và trách nhiệm của cơ quan thuế trong việc thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp có dấu hiệu chuyển giá, đồng thời tạo cơ sở cho việc áp dụng APA (Advance Pricing Agreement) – thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá.

• Bạn sẽ cần: Dịch vụ tư vấn lập báo cáo chuyển giá

Có thể nói, khung pháp lý này vừa mang tính răn đe, vừa khuyến khích minh bạch, giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong quản lý rủi ro thuế. Với các doanh nghiệp FDI, việc nắm vững quy định là điều kiện bắt buộc để hoạt động lâu dài và tránh rủi ro pháp lý tại Việt Nam.

Các biện pháp quản lý chống chuyển giá tại Việt Nam

Để đối phó với tình trạng chuyển giá ngày càng tinh vi, Việt Nam đã áp dụng nhiều biện pháp quản lý đồng bộ, kết hợp giữa công cụ pháp lý, cơ chế kiểm tra và giải pháp quốc tế.

1. Hoàn thiện khung pháp lý

Như đã nêu ở phần trước, việc ban hành Luật Quản lý thuế 2019 và Nghị định 132/2020/NĐ-CP đã tạo hành lang pháp lý vững chắc. Đây là căn cứ quan trọng để cơ quan thuế có quyền yêu cầu doanh nghiệp kê khai, lập hồ sơ xác định giá và chịu trách nhiệm về tính chính xác.

2. Tăng cường kiểm tra, giám sát

Tổng cục Thuế đã thành lập Phòng Thanh tra giá chuyển nhượng và nhiều bộ phận chuyên trách tại các địa phương trọng điểm như Hà Nội, TP.HCM, Bình Dương. Các cơ quan này tập trung giám sát doanh nghiệp có dấu hiệu bất thường: báo lỗ liên tiếp nhiều năm, doanh thu tăng nhưng lợi nhuận thấp, hoặc có giao dịch lớn với các bên liên kết nước ngoài. Song song đó, cơ sở dữ liệu về ngành nghề, lợi nhuận và giá so sánh cũng đang được xây dựng để phục vụ phân tích rủi ro.

3. Áp dụng nguyên tắc giá thị trường (Arm’s Length Principle)

Doanh nghiệp có giao dịch liên kết phải đảm bảo mức giá tương đương với giá giao dịch độc lập trên thị trường. Đây là nguyên tắc cốt lõi trong quản lý chuyển giá, giúp cơ quan thuế có cơ sở điều chỉnh khi phát hiện doanh nghiệp kê khai không đúng.

Áp dụng nguyên tắc giá thị trường (Arm’s Length Principle)

4. Triển khai cơ chế APA

APA (Advance Pricing Agreement) cho phép doanh nghiệp và cơ quan thuế thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá. Đây là biện pháp mang tính phòng ngừa, giúp doanh nghiệp yên tâm hoạt động lâu dài, đồng thời giảm áp lực thanh tra cho cơ quan thuế.

5. Nâng cao năng lực cán bộ thuế và hợp tác quốc tế

Chống chuyển giá là lĩnh vực đòi hỏi kỹ năng phân tích tài chính, kế toán quốc tế. Do đó, Việt Nam chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chuyên sâu và tăng cường hợp tác với OECD, Ngân hàng Thế giới, cùng cơ quan thuế các nước để trao đổi dữ liệu, ngăn chặn tình trạng “né thuế xuyên biên giới”.

Có thể thấy, chống chuyển giá tại Việt Nam không chỉ dừng ở thanh tra – kiểm tra, mà là một chiến lược tổng thể, vừa phòng ngừa vừa xử lý, nhằm tạo môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch.

Tác động đến doanh nghiệp FDI ra sao ?

Các biện pháp chống chuyển giá tại Việt Nam mang đến nhiều tác động trực tiếp đối với khối doanh nghiệp FDI. Trước hết, về lợi ích, doanh nghiệp được hoạt động trong một môi trường cạnh tranh minh bạch hơn. Khi tất cả cùng tuân thủ nguyên tắc giá thị trường, sự công bằng được bảo đảm, hạn chế tình trạng doanh nghiệp lạm dụng ưu thế vốn và công nghệ để “chuyển lãi thành lỗ”.

Đồng thời, việc lập hồ sơ giao dịch liên kết và tuân thủ cơ chế APA cũng giúp doanh nghiệp chủ động phòng ngừa rủi ro pháp lý, giảm nguy cơ bị truy thu thuế và tránh tranh chấp kéo dài với cơ quan chức năng.

Tác động đến doanh nghiệp FDI

Tuy nhiên, đi kèm với lợi ích là thách thức không nhỏ. Việc chuẩn bị hồ sơ chuyển giá đòi hỏi nguồn lực về tài chính và nhân sự, đặc biệt với doanh nghiệp có giao dịch xuyên biên giới phức tạp. Quy định mới buộc doanh nghiệp FDI phải đầu tư vào hệ thống kế toán, kiểm soát nội bộ, cũng như nâng cao năng lực quản trị thuế. Ngoài ra, trong quá trình thanh tra, nếu thiếu minh bạch, doanh nghiệp có thể đối mặt với việc điều chỉnh nghĩa vụ thuế và xử phạt hành chính.

• Bạn nên xem: Hồ sơ chuyển giá tại Việt Nam: Local file, Master file, CbCR

Nhìn chung, biện pháp chống chuyển giá vừa là áp lực, vừa là cơ hội để doanh nghiệp FDI xây dựng nền tảng quản lý thuế minh bạch, củng cố niềm tin với Chính phủ Việt Nam và các đối tác quốc tế.

Chống chuyển giá là nhiệm vụ trọng tâm trong quản lý thuế tại Việt Nam, đặc biệt với sự hiện diện ngày càng lớn của doanh nghiệp FDI. Các biện pháp pháp lý, thanh tra chuyên trách, nguyên tắc giá thị trường và cơ chế APA đã tạo nên khung quản lý chặt chẽ nhưng minh bạch. Với doanh nghiệp, tuân thủ không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý mà còn khẳng định uy tín và tính bền vững trong hoạt động. Để phát triển lâu dài tại Việt Nam, doanh nghiệp cần chủ động xây dựng chiến lược quản lý thuế và hợp tác với chuyên gia giàu kinh nghiệm.