Nguyên tắc Arm’s Length trong chuyển giá

Cập nhật mới nhất 06/10/2025 by admin

Trong mọi cuộc thảo luận về chuyển giá, nguyên tắc Arm’s Length luôn được nhắc đến như nền tảng quan trọng nhất. Đây chính là chuẩn mực quốc tế do OECD đưa ra và cũng được Việt Nam áp dụng trong Nghị định 132/2020/NĐ-CP. Theo nguyên tắc này, các giao dịch liên kết phải được định giá như giữa các bên độc lập, nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch về thuế. Vậy Arm’s Length thực chất là gì và doanh nghiệp FDI cần áp dụng thế nào?

Nguyên tắc Arm’s Length trong chuyển giá

Arm’s Length Principle là gì?

Trong lĩnh vực chuyển giá, nguyên tắc Arm’s Length (nguyên tắc giá thị trường) được coi là “kim chỉ nam” mà mọi doanh nghiệp có giao dịch liên kết đều phải tuân thủ. Theo nguyên tắc này, các giao dịch giữa những công ty có quan hệ liên kết phải được định giá tương tự như khi thực hiện với một bên độc lập ngoài thị trường. Nói cách khác, nếu công ty mẹ bán hàng hóa cho công ty con, mức giá áp dụng phải phản ánh đúng giá trị thị trường, không được điều chỉnh bất hợp lý để chuyển lợi nhuận giữa các quốc gia.

• Bạn nên xem: Chuyển giá trong doanh nghiệp FDI: Một chiêu trò trốn thuế phổ biến

Nguyên tắc Arm’s Length lần đầu được Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đưa vào OECD Transfer Pricing Guidelines và hiện nay được hơn 100 quốc gia áp dụng, trong đó có Việt Nam. Tất cả năm phương pháp xác định giá theo OECD (CUP, RPM, Cost Plus, TNMM, Profit Split) đều nhằm mục tiêu kiểm tra xem giao dịch liên kết có tuân thủ nguyên tắc Arm’s Length hay không.

Arm’s Length Principle là gì?

Tại sao nguyên tắc này quan trọng? Bởi lẽ nếu không áp dụng, doanh nghiệp có thể bị cho là cố tình điều chỉnh giá nội bộ để giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Cơ quan thuế các nước, bao gồm Việt Nam, sẽ dựa vào nguyên tắc này để xác định mức giá hợp lý, từ đó có quyền ấn định thuế nếu thấy giao dịch không phù hợp.

Như vậy, Arm’s Length không chỉ là một khái niệm lý thuyết mà còn là nền tảng pháp lý toàn cầu để chống chuyển giá, bảo vệ nguồn thu ngân sách và đảm bảo sự công bằng cho môi trường kinh doanh.

Cách áp dụng Arm’s Length trong thực tế

Trong thực tiễn, việc áp dụng nguyên tắc Arm’s Length không chỉ dừng lại ở lý thuyết, mà được thể hiện qua các phương pháp định giá được OECD khuyến nghị như: so sánh giá độc lập (CUP), giá bán lại (RPM), giá vốn cộng lãi (Cost Plus), lợi nhuận thuần (TNMM) và phân bổ lợi nhuận (Profit Split). Doanh nghiệp sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp nhất dựa trên loại hình giao dịch và dữ liệu thị trường có sẵn.

Cách áp dụng Arm’s Length trong thực tế

Ví dụ, một công ty con tại Việt Nam nhập khẩu linh kiện từ công ty mẹ ở Hàn Quốc. Để chứng minh giá nhập khẩu phù hợp với Arm’s Length, công ty có thể so sánh mức giá đó với giá mua từ các nhà cung cấp độc lập khác tại Việt Nam hoặc khu vực. Nếu giá nhập khẩu không chênh lệch quá nhiều so với giá thị trường, giao dịch được coi là tuân thủ.

Trong trường hợp không có dữ liệu trực tiếp để so sánh, doanh nghiệp có thể áp dụng phương pháp TNMM, tức là so sánh tỷ suất lợi nhuận ròng của mình với các công ty độc lập trong cùng ngành. Cách tiếp cận này thường được cơ quan thuế Việt Nam sử dụng nhiều nhất, bởi dữ liệu tài chính công khai dễ tìm hơn so với giá chi tiết từng giao dịch.

Việc áp dụng Arm’s Length không chỉ giúp doanh nghiệp minh bạch trong báo cáo tài chính, mà còn là công cụ bảo vệ chính họ khi cơ quan thuế tiến hành thanh tra. Nếu doanh nghiệp có hồ sơ chứng minh rõ ràng, khả năng bị ấn định thuế hoặc truy thu sẽ giảm đáng kể.

Tại Việt Nam, Nghị định 132/2020/NĐ-CP yêu cầu doanh nghiệp có giao dịch liên kết phải chuẩn bị hồ sơ chứng minh rằng các giao dịch này tuân thủ nguyên tắc Arm’s Length. Điều này không chỉ giúp cơ quan thuế kiểm soát tốt hơn, mà còn tạo môi trường kinh doanh công bằng, hạn chế rủi ro thất thu ngân sách.

Arm’s Length tại Việt Nam

Tại Việt Nam, nguyên tắc Arm’s Length đã được nội luật hóa thông qua Nghị định 132/2020/NĐ-CP, áp dụng từ năm 2021. Theo đó, mọi doanh nghiệp có giao dịch liên kết đều phải chứng minh rằng giá trị giao dịch của mình phù hợp với giá thị trường, tức là tuân thủ nguyên tắc Arm’s Length.

Arm’s Length tại Việt Nam

Nghị định quy định doanh nghiệp phải lập và lưu giữ hồ sơ chuyển giá gồm:

Local file: Hồ sơ quốc gia, mô tả chi tiết giao dịch liên kết tại Việt Nam.

Master file: Hồ sơ tập đoàn, trình bày chính sách giá toàn cầu.

CbCR (Country by Country Report): Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia cho các tập đoàn doanh thu từ 18.000 tỷ đồng trở lên.

Trong quá trình thanh tra, cơ quan thuế thường sử dụng nguyên tắc Arm’s Length để so sánh kết quả kinh doanh của doanh nghiệp FDI với các công ty độc lập cùng ngành. Nếu phát hiện lợi nhuận quá thấp, hoặc chi phí nội bộ tăng bất thường, cơ quan thuế có quyền ấn định lại thu nhập chịu thuế và tiến hành truy thu.

Một số ngành dễ bị kiểm tra gồm: dệt may, điện tử, thực phẩm, dịch vụ phân phối – những lĩnh vực có giao dịch xuyên biên giới thường xuyên với công ty mẹ hoặc đối tác liên kết.

Như vậy, Arm’s Length không chỉ là khái niệm học thuật, mà là công cụ pháp lý quan trọng giúp Việt Nam hạn chế thất thu thuế. Việc tuân thủ nguyên tắc này không chỉ bảo vệ nguồn thu ngân sách, mà còn giúp doanh nghiệp FDI nâng cao uy tín và giảm thiểu rủi ro trong quá trình hoạt động tại Việt Nam.

Nguyên tắc Arm’s Length chính là “xương sống” trong quản lý chuyển giá, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu. Việc áp dụng nguyên tắc này giúp doanh nghiệp FDI chứng minh sự minh bạch, tuân thủ pháp luật và tránh rủi ro bị cơ quan thuế ấn định lại lợi nhuận. Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng siết chặt quản lý giao dịch liên kết theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP, doanh nghiệp cần chủ động xây dựng hồ sơ chuyển giá đầy đủ. Để được tư vấn chuyên sâu và tuân thủ đúng chuẩn quốc tế, hãy liên hệ AMA Group.